English :
Here’s presenting a story shared by Sri Ramakrishna Paramahamsa in his book, “Tales and Parables of Sri Ramakrishna.”
Once upon a time, there lived a perilous snake in a meadow where the inhabiting cowboys used to tend their cows. Everyone was on the alert for fear of the snake. One day a monk was passing through the meadow. Some of the cowboys ran up to him and informed him, “Revered sir, please don’t go that way. A venomous snake lives over there.”
“What of it, my good children?” said the monk. “I am not afraid of the snake. You know, I know some mantras!” Saying this, he continued on his way through the meadow with a smile. The cowboys, being afraid, did not accompany him.
Soon, the monk encountered the infamous snake who came moving swiftly towards him with its raised hood. As soon as it came near him, he recited a mantra, and in no time, the snake laid there at his feet like an earthworm!
The monk confronted the snake, “Look here. Why do you go about doing harm to others? Come, I will give you a holy word. By repeating it, you will learn to love God. Ultimately, you will realize Him and also get rid of your violent nature”.
The monk then taught the snake a holy word and initiated it into spirituality. The snake bowed before its newfound guru and asked, “Revered sir, how shall I practice spiritual discipline?”
“Keep repeating that sacred word,” replied the guru, “and mean no harm to anybody.” As he was about to depart, the monk turned to the snake with a smile and said “I shall see you again soon, good luck!”
As a few days passed, the cowboys noticed that the snake would not bite. Now they started throwing stones at it. But the snake showed no anger. It behaved as if it were an earthworm.
One day, one of the boys came close to it, caught it by its tail, and whirling it round and round dashed it repeatedly on the ground and threw it away. Eventually, the snake was knocked unconscious. It could hardly move now. Thinking it to be dead, the boys finally decided to let it go and went their ways.
Later that night, the snake regained consciousness. Slowly and with great difficulty, it dragged itself into its hole. Its bones were shattered and it could barely move.
Days passed. The snake became a mere skeleton covered with skin. Now and then, at night, it would come out in search of food. For the fear of running into the boys, it would not leave its hole during day time. Since receiving the sacred word from his guru, it had given up on harming others. It survived on dirt, leaves, or the fruits that dropped from the trees.
About a year later, the monk happened to cross the meadow again. He met the cowboys on his way and asked about the snake. The cowboys told him that it had died long ago. But he couldn’t believe them. He knew that the snake would not die before attaining the fruit of the holy word, with which it had been initiated into spirituality. He managed to find his way to its place and began searching for it here and there. He called for it by the name he had given to it.
Hearing the guru’s voice after so long, the snake came out of its hole at once and bowed before him with great reverence.
“How are you, dear?” asked the monk with great concern in his voice.
“I am well, sir” replied the snake.
“But,” the guru enquired, “How have you got so thin?”
The snake replied: “Revered sir, you ordered me not to harm anybody. So, I have been living only on the leaves and fruits that fall off the trees. Perhaps, that has made me thinner”.
Evidently, the snake had developed the quality of Sattva; it could not be angry with anyone. It had totally forgotten about what the cowboys had done to it.
The monk said, “It can’t be the mere lack of food that has reduced you to this state. There must be some other reason. Think a little.”
Then the snake remembered that the boys had dashed it against the ground. It said, “Yes, revered sir, now I remember. The boys once dashed me violently against the ground. They are ignorant, after all. They didn’t realise what a great change had come over my mind. How could they know I wouldn’t bite or harm anyone?”
The monk exclaimed, “What a shame! Don’t you know how to protect yourself? I asked you not to bite, not to do violence, but I didn’t forbid you to hiss. Why didn’t you scare them away by hissing? Our first duty is to protect ourselves. And God has given you the ability to protect yourself.
You have got to frighten those who intend to do you harm. But never ever inject your venom into them. Remember, ‘One must not injure others, but one must do all one can to protect oneself!’ That is our responsibility.
Humility is an attitude of the soul, where I tell myself, “I am what I am, but I should be what I should be.” And this gap is my humility. The more I am inclined to think that I am already what I should have been, the more arrogance it is. So when I am conscious that between me and my goal there is still something to be achieved, it makes for humility
Source Credit: Heartfulness
Marathi :
श्रीरामकृष्ण परमहंस यांनी त्यांच्या ‘टेल्स अँड पॅरेबल्स ऑफ श्रीरामकृष्ण’ या ग्रंथात सांगितलेली ही कथा आपल्यासमोर सादर करत आहोत.
एके काळी एका कुरणात एक भयंकर साप राहत होता. तेथे गायी चारणारे राखीव मुलं त्या सापाच्या भीतीने नेहमीच सावध
राहत असत.
एकदा एक संन्यासी त्या कुरणातून जात होता. काही मुलं धावत त्याच्याकडे आली आणि म्हणाली,
“महाराज, कृपया त्या रस्त्याने जाऊ नका. तिकडे एक विषारी साप आहे.”
संन्यासी शांतपणे म्हणाले,
“त्यात काय झाले रे मुलांनो? मला सापाची भीती नाही. मला काही मंत्र माहित आहेत!”
असे म्हणून ते हसतच पुढे निघून गेले. मुलं मात्र घाबरून मागेच थांबली.
लवकरच संन्यासीला तो कुप्रसिद्ध साप दिसला. तो फणा काढून झपाट्याने त्यांच्याकडे आला. संन्यासीने लगेच एक मंत्र
उच्चारला, आणि क्षणात तो साप जणू गांडुळासारखा त्यांच्या पायाशी लोळू लागला!
संन्यासीने त्याला विचारले,
“का रे, तू लोकांना त्रास का देतोस? ये, मी तुला एक पवित्र मंत्र देतो. तो जप करत राहा. त्यामुळे तु देवावर प्रेम करायला शिकशील. शेवटी तुला ईश्वराची प्राप्ती होईल आणि तुझा हिंस्र स्वभाव नष्ट होईल.”
संन्यासीने त्याला मंत्र दिला आणि दीक्षा दिली. सापाने वंदन करून विचारले,
“महाराज, मी साधना कशी करू?”
संन्यासी म्हणाले,
“तो पवित्र मंत्र जपत राहा आणि कुणालाही इजा करू नकोस.”
असे म्हणून ते निघाले. जाताना ते हसून म्हणाले,
“लवकरच पुन्हा भेटू. शुभेच्छा!”
काही दिवसांनंतर मुलांनी पाहिले की साप चावत नाही. मग त्यांनी त्याच्यावर दगड फेकायला सुरुवात केली. तरीही साप शांतच राहिला, जणू तो गांडुळ आहे.
एके दिवशी एका मुलाने त्याला शेपटीने पकडले, जोरात गोल फिरवून जमिनीवर आपटले आणि फेकून दिले. तो बेशुद्ध पडला. मुलांना वाटले साप मेलाय आणि ते निघून गेले.
रात्री उशिरा साप शुद्धीवर आला. फार कष्टाने तो आपल्या बिळात शिरला. त्याची हाडं मोडली होती, तो कसाबसा हलत होता.
बराच काळ गेला. साप कृशकाय झाला, केवळ कातडी व हाडं उरली. तो फक्त रात्री बाहेर पडून फळं किंवा पाने खाऊन जगू लागला. दिवसा तो कधीच बाहेर पडत नसे, मुलं पुन्हा भेटतील या भीतीने.
सुमारे वर्षभराने संन्यासी पुन्हा त्या मार्गाने आले. त्यांनी मुलांना सापाबद्दल विचारले. मुलं म्हणाली,
“तो तर कधीच मेलाय!”
पण संन्यासीना विश्वास बसला नाही. त्यांना माहीत होते की मंत्राचा फल मिळेपर्यंत तो मरू शकत नाही. मग त्यांनी त्याच्या बिळाकडे जाऊन त्याला त्याच्या नावाने हाक मारली.
गुरुंचा आवाज ऐकताच साप लगेच बाहेर आला आणि नम्रपणे वाकून प्रणाम केला.
संन्यासीने विचारले,
“कसा आहेस रे बाळा?”
साप म्हणाला,
“महाराज, मी बरा आहे.”
संन्यासी म्हणाले,
“पण इतका कृश का झालास?”
साप उत्तरला,
“आपण मला कुणाला इजा करू नकोस असे सांगितले. म्हणून मी फक्त झाडांवरून पडणारी फळं आणि पाने खात आहे. कदाचित म्हणून मी बारीक झालो असेन.”
खरं तर साप पूर्णपणे सात्विक स्वभावाचा झाला होता. त्याला राग येत नसे. मुलांनी जे केले होते तेही तो विसरून गेला होता.
संन्यासी म्हणाले,
“फक्त अन्नाच्या अभावामुळे असे होऊ शकत नाही. दुसरे काही कारण असावे.”
तेव्हा सापाला आठवले आणि तो म्हणाला,
“हो महाराज, आता आठवलं. एकदा मुलांनी मला जमिनीवर जोरात आपटलं होतं. ते अज्ञानी आहेत. त्यांना काय माहीत, माझ्यात किती बदल झाला होता. त्यांना कसं कळणार की मी कुणाला चावत नाही?”
संन्यासी हसले आणि म्हणाले,
“अरे मूर्खा! तुला स्वतःचे रक्षण कसे करावे हे कळले नाही का? मी तुला चावू नकोस, हिंसा करू नकोस असं सांगितलं होतं; पण फुत्कार घ्यायला कुणी मनाई केली होती का? तुला हिश्श करून त्यांना घाबरवायला हवे होते! माणसाचे पहिले कर्तव्य म्हणजे स्वतःचे रक्षण करणे. देवाने तुला ते सामर्थ्य दिले आहे.
लक्षात ठेव ‘कुणाला इजा करू नकोस, पण स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी जे काही शक्य आहे ते कर!’ हेच आपले कर्तव्य आहे.”
नम्रताहीआत्म्याचीएकअवस्थाआहे, जिथेमीस्वतःलासांगतो, “मीजेआहेतेआहे, पणमलाजेव्हायलाहवेहोतेतेअजूनझालेलेनाही.” हीजाणीवचखरीनम्रताआहे. जरमलावाटलेकीमीआधीचपूर्णझालोआहे, तरतेअहंकारआहे.
Source Credit: हार्टफुलनेस